سود مایع که با نام سود سوزآور و همچنین به عنوان هیدروکسید سدیم شناخته می شود یکی از پرکاربردترین مواد شیمیایی در صنایع سراسر جهان است که به علت خواص ویژه خود، برای تولید محصولات مختلفی مورد استفاده قرار می گیرد.
در ادامه برخی از کاربردهای این ماده شیمیایی همه کاره و چند منظوره را با هم مرور می کنیم:
سود سوزآور به عنوان ماده اولیه در تولید حلال ها، الیاف مصنوعی، پلاستیک، سفید کننده، چسب ها، علف کش ها، داروها، رنگ ها و جوهرها مورد استفاده قرار می گیرد.
سود مایع به عنوان یک عامل بافر در عطرها، لوازم آرایش، پودرها، شامپوها، صاف کننده های مو، و محصولات اصلاح و مراقبت از پوست عمل می کند.
هیدروکسید سدیم میتواند چربی، پیه و روغنهای گیاهی را صابونسازی کند و برای تولید صابونها و مواد شوینده ایدهآل باشد. سود سوزآور که به عنوان یک پایه شیمیایی یا سورفکتانت در شوینده ها، پاک کننده های اجاق گاز، و پاک کننده های فاضلاب عمل می کند، انواع چربی ها و رسوبات پروتئینی را به راحتی تجزیه می کند.
فرمول شیمیایی سدیم هیدروکسید NaOH است و در مصر باستان از واکنش سدیم کربنات و آهک هیدراته آن را تولید می کنند. امروزه روش های صنعتی پیشرفته تری وجود دارد که رایج ترین آن فرآیند کلروآلکالی یا اکترولیز محلول آبی سدیم کلرید در سلول غشایی است که در ادامه جزئیات آن را توضیح می دهیم.
سفید کردن و خمیرسازی با افزودن سود مایع بسیار ساده است. کاغذهای ضایعاتی که با جوهر روی انها نوشته شده، با استفاده از سود سوزآور، کاملا تمیز می شوند. صنعت کاغذ و خمیر، درصد زیادی از تولیدات سود سوزآور را مصرف می کند.
الیاف مصنوعی به راحتی با سود مایع رنگ خود را از دست می دهند به همین علت، فرآوری پنبه یکی از بهترین کاربردهای هیدروکسید سدیم در نساجی است.
هنگامی که PH در تاسیسات تصفیه آب کمی تغییر می کند، باکتری ها و سایر میکروب ها مانند سل در آب ظاهر می شود. سود مایع به عنوان تنظیم کننده pH، به تنظیم میزان قلیایی آب کمک کرده و از رشد باکتری ها جلوگیری می کند.
کاربردهای سود سوزآور در صنایع غذایی به طور کلی به چهار دسته زیر تقسیم می شود:
رایج ترین کاربرد سود مایع در صنایع غذایی، برای لایه برداری و کنسرو کردن مواد است.
تولیدکنندگان با تغییر غلظت محلول سود سوزآور مورد استفاده و همچنین مدت زمان غوطه ور شدن میوه ها در محلول، زمان و دقت پوست کندن را کنترل می کنند. علاوه بر این، لایه برداری با سود سود سوزآور، اثر اکسیده شدن میوه ها را در معرض هوا کاهش می دهد.
نگهداری غذا به روش های جلوگیری از فاسد شدن غذا اشاره دارد. برخی از روش ها مانند ترشی کردن، مربا کردن، نمک پاشی و استفاده از سود مایع، محیطی مناسب برای جلوگیری از فساد مواد غذایی ایجاد می کند. مکانیسم نگهداری در روش استفاده از سود سوزآور به این صورت است که هیدروکسید سدیم محیطی قلیایی ایجاد می کند که فعالیت باکتری ها را به شدت کاهش می دهد.
در بیشتر صنایع غذایی، ظاهر، جنس و طعم و مزه محصولات از اهمیت فوق العاده ای برخوردار است. سود سوزآور اغلب در این رابطه برای افزایش رنگ یا طعم غذا استفاده می شود.
زیتون به دلیل وجود ماده ای به نام اولئوروپین طعم تلخی دارد. استفاده از محلول های قلیایی مانند محلول سود سوزآور می تواند مولکول های اولئوروپئین را تجزیه کرده و تلخی زیتون را کاهش دهد.
از سود سوزآور در تولید چوب شور برای ایجاد تردی و رنگ طلایی استفاده می شود.
در تولید شکلات و کاکائو برای بهبود طعم، رنگ و بافت آن در مقایسه با حالت خام طبیعی از سود مایع استفاده می شود.
همچنین برای غلیظ کردن بستنی و تبدیل آن از حالت میلک شیک به شکل سفت تر و حجیم تر می توان از هیدروکسید سدیم استفاده کرد.
علاوه بر این، سود مایع برای ایجاد رنگ کاراملی در انواع غذاها از جمله نوشیدنی ها و سس ها استفاده می شود.
به عنوان یک ماده قلیایی قوی، یکی از مهمترین کاربردهای سود سوزآور در تیتراسیون است که یک روش آزمایشگاهی رایج برای تعیین غلظت محلول ناشناخته است. در این فرآیند، اسید توسط یک محلول قلیایی خنثی می شود که معمولاً هیدروکسید سدیم (NaOH) است.
کاربرد اصلی تیتراسیون در صنایع غذایی تعیین و کنترل میزان اسیدیته، قلیاییت، نمک، قند و سایر محتویات در محصولات غذایی است.
سفید کردن و خمیرسازی با افزودن سود مایع بسیار ساده است. کاغذهای ضایعاتی که با جوهر روی انها نوشته شده، با استفاده از سود سوزآور، کاملا تمیز می شوند. صنعت کاغذ و خمیر، درصد زیادی از تولیدات سود سوزآور را مصرف می کند.
همانطور که گفته شد سود مایع به دلیل خاصیت قلیایی خود در صنایع مختلف کاربردهای فراوانی دارد. پترو صنعت فیدار رایمند با تکیه بر بیش از یک دهه تجربه در تامین مواد شیمیایی، به این تقاضای فزاینده پرداخته و یکی از تامین کنندگان معتبر این محصول است.